Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından duyurulan Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu’na göre, depremin yol açtığı felaketin Türkiye ekonomisi üzerindeki toplam yükünün yaklaşık 2 trilyon lira yaklaşık 103,6 milyar dolar düzeyinde olduğu tahmin edildi. Bu büyüklüğün 2023 yılı milli gelirinin yaklaşık yüzde 9’una ulaşabileceği öngörüldü. Deprem bölgesine yapılan tüm destek ve harcamalarla ile milli gelir azalması nedeniyle toplam 351 milyar liralık kayıp oluştuğu belirtildi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Boyutu ve yüzeye yakınlığı bakımından küresel ölçekte bilinen en büyük karasal depremlerden olan Kahramanmaraş ve Hatay merkezli depremler ve artçı sarsıntılar, milletçe yüreğimizi yakan can kayıplarının yanı sıra ekonomik bakımdan bazı kayıpların oluşmasına da yol açmıştır.
Bu zorlu süreçte, devletimizin tüm kurumları ve milletimizle tek yürek olarak depremzede vatandaşlarımızın acil ihtiyaçlarına çözüm üretmek için gece gündüz çalışarak sayısız adım attık ve gereken tüm kaynakları ivedilikle seferber ettik.
Ayrıca, oluşan tüm hasar, kayıp ve ihtiyaçları tespit etmek üzere, Strateji ve Bütçe Başkanlığımız, diğer Bakanlıklarımız ve kamu kuruluşlarımızla birlikte çalışarak Deprem Değerlendirme Raporu’nu hazırladık.
Uluslararası standartlarla uyumlu şekilde hazırlanan Türkiye Deprem Toparlanma ve Yeniden İmar Değerlendirmesi Raporu; Acil Müdahale Sürecinde Alınan Tedbirler, Hasarlar, Makroekonomik ve Sosyal Etki, Depremin Toplam Maliyeti ve Risk Azaltım Önerileri bölümlerinden oluşmaktadır.
Afetin büyüklüğü, verilerin toplanmasını güçleştirmişse de titiz bir çalışmayla bina, konut, işyeri, fabrika, makine ve teçhizat bilgileri tam sayım niteliğine yaklaşmıştır. Sahadan gelen güncel verilere göre, toplamda 1,6 trilyon TL maddi hasar tespit edilmiştir.
Öte yandan, deprem bölgesine yapılan acil destek ve harcamalar, enkaz kaldırma faaliyetleri, sigorta ödemeleri, gelir kaybı ödemeleri, diğer tüm destek ve harcamaların yanı sıra milli gelir azalması nedeniyle toplamda 351,4 milyar TL’lik bir kayıp oluşmuştur.
Asrın felaketinin ülkemize maliyeti yaklaşık 2 trilyon TL (103,6 milyar dolar) olup bu rakam, 2023 yılı milli gelir beklentimizin takriben yüzde 9’una denk gelmekte ve 1999 Marmara Depremi’nden yaklaşık 6 kat daha fazla maddi hasar ve kayıplarımızın olduğunu göstermektedir.
DASK ödemeleri 2 milyar lira
Depremden etkilenen 11 ildeki DASK poliçe sayısı 1.143.249’dur. ÇŞİDB’nin yaptığı yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı bina hasar tespitleri DASK tarafından da kullanılmaya başlanılarak yıkık binalar için tazminat süreçleri başlatılmıştır. 2023 Mart başı itibarıyla, yapılan hasar ihbar sayısı 326.895’e, ödenen tazminat tutarı ise 2 milyar TL’ye ulaştı. Acil yardım ödeneği Deprem sonrasında, AFAD, ÇŞİDB ve Tarım ve Orman Bakanlığı (TOB) başta olmak üzere kamu kurumlarının acil harcamalarını karşılayabilmek amacıyla acil yardım ödeneği kullanılmış ve ilk etapta 87 milyar TL tutarında kaynak ayrıldı.
Konaklama ve iaşe için 40, 5 milyar lira
Evi yıkık, acil yıkılacak, ağır ve orta hasarlı olan hane halkına 15 bin TL taşınma yardımı ve bunlardan ev sahibi olana aylık 5 bin TL, kiracı olana aylık 3 bin TL olmak üzere bir yıllık yapılacak kira yardımlarının toplam tutarının 33 milyar TL’yi bulacağı öngörüldü.
Depremde hayatını kaybedenlerin yakınlarına acil ihtiyaçları için yapılacak olan 100 bin TL tutarındaki yardım ile deprem bölgesi dışındaki illere kendi araçlarıyla giden depremzedelere yapılan yakıt yardımının toplam tutarının 2,2 milyar TL’ye ulaşacağı tahmin edildi.
Depremden etkilenen depremzedelerin geçici barınmaları için çadır, çadır içi malzeme (battaniye, yatak, yastık çarşaf seti, ısıtıcı vb.) ve konteyner alımı için yapılacak harcamaların 25 milyar TL’ye ulaşacağı tahmin edildi. Depremzedelerin konaklama ve iaşe giderleri için tahmini olarak 40,5 milyar TL harcama yapılacağı değerlendirildi.
Konut maliyeti 1 trilyon lira
ÇŞİDB tarafından yürütülen hasar tespit çalışması sonucuna göre acil yıkılacak, yıkık veya ağır hasarlı kategorilerine giren toplam konut sayısı 518 bin 009 olarak belirlendi. Orta hasarlı konut sayısı 131.577 ve az hasarlı konut sayısı 1.279.727 olarak tahmin edildi. Bu veriler ışığında deprem sonrasında 2 milyon 273 bin 551 kişi doğrudan barınma sorunuyla karşı karşıya kaldı. Depremlerin devam eden etkisi ve deprem bölgesindeki koşullar barınma sorununu derinleştiriyor.
Acil yıkılacak, ağır hasarlı veya yıkık konutlar bakımından hesaplanan hasar 822,9 milyar TL. Orta hasarlı konutlar bakımından hesaplanan hasar ise 209 milyar TL oldu.
Buna göre toplam konut hasarı, 1 trilyon 32 milyar TL karşılığı 54,7 milyar dolar olarak hesaplandı.
Ayrıca ahır ve ticarethaneler için toplam hasar 42 milyar TL karşılığı 2,2 milyar dolar hasar hesaplandı.
Eğitim için 9,5 milyar lira hesaplandı
Eğitim kurumlarının yeniden kullanılabilir hale getirilebilmesi için 9 milyar 616 milyon 473 bin 379 TL (509 milyon dolar) ödeneğe ihtiyaç öngörüldü.
Ağır hasar görmüş 5 yurt binasının yeniden yapılması, orta ve az hasar görmüş olan 71 yurt binasının ise hasarlarının giderilmesi ve depreme dayanıklı hale getirilmesi gerektiğine işaret edildi. Yurt binalarının yeniden yapım ve güçlendirme işlerinin gerçekleştirilebilmesi için 1 milyan 505 milyon 10 bin 228 TL (79,4 milyon dolar) ödeneğe ihtiyaç duyulduğu öngörüldü.
Sağlıkta hasar 58,3 milyar lira
Bölgede zarar gören ikinci ve üçüncü basamak Sağlık Bakanlığı hastanelerinin onarımı ile onarım yapılamayacak durumdaki binaların yeniden yapımı kapsamında 45,3 milyar TL (2,4 milyar dolar); cihaz ve tefriş ihtiyacı için de 13 milyar TL (688 milyon dolar) olmak üzere yaklaşık 58,3 milyar TL (3,1 milyar dolar) maliyet oluştu. Hasar tespit çalışmaları devam eden birinci basamak sağlık tesislerindeki hasar tutarının 14 milyar TL (742 milyon dolar) olduğu tahmin edildi.
Ayrıca, özel hastaneler için onarımı yapılamayacak binaların yeniden yapımı, hasarlı binaların onarımı ile makine teçhizat ihtiyaçlarından dolayı 6,9 milyar TL ( 367 milyon dolar) kaynak ihtiyacı öngörüldü.
Enerjide 9 milyar lira hasar
Deprem felaketi nedeniyle enerji sektöründe; 2,3 milyar TL’si (123 milyon dolar) kamuya ve 8,9 milyar TL’si (472,5 milyon dolar) özel sektöre ait olmak üzere toplam 11 milyar 243 milyon TL (595,5 milyon dolar) hasar oluştuğu tahmin edildi.